Tarımda bilindiği üzere Tarım ve orman  Bakanlığı   tarafından  desteklenen İyi Tarım Uygulamaları, topraktan sofraya kadar uzanan bütün üretim ve pazarlama aşamalarını kapsayan süreci ifade etmektedir. Tarımda teknolojik yeniliklerin hızla arttığı günümüzde, kaliteli ve verimli bir tarımsal üretim, güvenli gıda tüketimi büyük önem taşımaktadır. Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), tarım ürünleri ticaretinde “Hayvan ve Bitki Sağlığı” konusunda uluslararası standartların korunması amacıyla bu kapsamda gıda güvenliğine ilişkin düzenlemelerin yer aldığı bir anlaşma oluşturmuştur.

Tarım ekosistemi için büyük önem taşıyan iyi tarım uygulama örnekleri, tarımsal üretimde uygulanmak üzere “İyi Tarım Uygulamaları (İTU)” anlamına gelen GAP (Good Agricultural Practices)’tir. Sağlık ve Bitki Sağlığı Önlemleri Anlaşması (Sanitary and Phytosanitary Measures – SPS Agreement)’nın ilki gıdada Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları (HACCP – Hazard Analysis Critical Control Points) uygulamaları ise diğer çalışmalardır.İyi Tarım Uygulamaları Dünya Örnekleri Nelerdir?Dünya Gıda Teşkilatı (FAO) İyi Tarım Uygulamaları (İTU)’nın prensipleri üzerine çalışmalar yapmaktadır. Avrupa Birliği ülkelerindeki büyük perakendeciler de bir araya gelerek Avrupa Perakendeciler Ürün Çalışma Grubunu (EUREP) oluşturmuştur. Yaş meyve ve sebzede iyi tarım uygulamalarının esasları ile ilgili 1999 yılında EUREPGAP (Avrupa Perakendeciler Ürün Çalışma Grubu İyi Tarım Uygulamaları) Protokolü’nü hazırlamışlardır. Böylece tarımda teknolojik yeniliklerle teknolojinin tarıma olumlu etkileri artırılmıştır.

İyi Tarım Uygulamaları Nasıl Gerçekleştirilir?Üretim alanında daha önce yetiştirilen ürün veya tarımsal faaliyetler, İyi Tarım Uygulamaları için karar vermeden önce bilinmelidir. İyi Tarım Uygulamaları’nda kullanılması planlanan alanlar insan sağlığı ve çevreye olan etkileri değerlendirilmeli, kontrol altına alınamayacak riskler söz konusu ise kullanılmamalıdır.

Üreticiler, üretim kararını vermeden önce risk değerlendirilmesi yapmalıdır. Risk değerlendirilmesi; toprak tipi, erozyon, taban suyu seviyesi ve kalitesi, sürdürülebilir su kaynaklarının varlığı, arazinin ilk kullanımı, parazit ve diğer asalaklarla bulaşık olması ve bitişik alanlara etkisi göz önünde tutularak yapılmalıdır. Dönüşümlü üretim planlanması yapılarak; toprak sağlığının korunması, tarım ilaçlarına bağımlılığın azaltılması ve bitki sağlığının maksimum düzeyde sağlanabilmesi mümkündür.Türkiye’deki İyi Tarım Uygulamaları Nasıl Gerçekleştiriliyor?İyi Tarım Uygulamalarının Türkiye’deki ilk yansımaları, 1972’de Stockholm’de düzenlenen konferansla gerçekleşmiştir. Bu gelişmeler, 1973-1977 dönemini kapsayan üçüncü beş yıllık kalkınma planında somutlaştırılmıştır. Kalkınma planında, sanayi ve yoğun kentleşme alanlarında hava, su ve kıyı kesimlerdeki kirlenme gibi çevresel sorunların yanında, doğal kaynakların gerekli biçimde ve yeterince kullanılamamasıyla ortaya çıkan sorunlara da değinilmiştir.Yönetmeliğin 1’inci maddesine göre iyi tarım uygulamalarının amacı; insan ve hayvan sağlığına zarar vermeyen, çevre dostu tarımsal bir üretimin benimsendiği, tarımda izlenebilirlik ve sürdürebilirliğin sağlandığı, doğal kaynakların korunmasının ve gıda güvenliğinin amaçlandığı bir üretim modelinin gerçekleştirilmesidir.

Yönetmelik, iyi tarım uygulamalarıyla ilgili standartların kural ve koşullarını, belgelendirme işlemlerinin şeklini, kişi ve kuruluşların görev ve sorumluluklarını belirlemektedir. İnsanlığın ortak kaygısı haline gelen tarımsal kaynaklı çevresel sorunların azaltılmasında, sürdürülebilir tarım ve buna yönelik tarımsal uygulamalar öncelikli konular yönetmelikte sıralanmıştır.

Türkiye’de 2007’de başlayan iyi tarım uygulamalarında, üretici sayısı ve üretim alanı bakımından özellikle 2013 sonrasında önemli gelişmeler yaşanmıştır. İyi tarım uygulamalarının yapıldığı il sayısı 2007’de 18 iken, 2016’da 64’e çıkmış, iyi tarım uygulanan alan ise 10 yılda yaklaşık 88 kat artış göstermiştir. Türkiye’de 2016 yılı itibariyle, en fazla iyi tarım uygulanan alana sahip bölge %48.89 ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi olmuş, bunu %16.56 ile Akdeniz, %12.76 ile Ege Bölgesi takip etmiştir.

İyi Tarım Uygulamaları, artan nüfus ve kentleşme ile yaşanacak sorunların çözümünde ve verimliliğin artırılmasına önemli katkılar sunmak adına geliştirilmeli ve teknolojiden istifade düzeyi artırılmalıdır.

İyi tarım uygulamaları Bakanlık tarafından desteklenerek bu yöndeki çalışmaları  çok yönlü  olarak sürdürülmektedir.