GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE İZMİR’DE FUTBOL SERÜVENİ
Türkiye’de Futbolun genel olarak geçmişine baktığımızda futbol tarihi çok eski tarihlere kadar uzanmaktadır. İzmir de, bugün spor da yer alan takımlarda Karşıyaka kurulmada başı çeken takımlar arasında yer almaktadır.
Bu arsada futbol oynadıklar bir gün yağmurun çiselemesi üzerine bir zeytin ağacının altına sığınan gençler, azınlıkların futbol sahasındaki egemenliğine başkaldırı hareketi olarak kendi kulüplerini kurmaya karar verdiler ve 1 Kasım 1912 (1328) tarihinde Karşıyaka Muaresei Bedeniye Kulübü’nü yani bugünkü adıyla Karşıyaka Spor Kulübü’nün kuruluşunu gerçekleştirdiler. Kuruluş aşamasında altı genç ile birlikte Hüsnü Tonak, Tahir Bor, Fevzi Fikri Altay ve Sezai Çullu’da yer almıştır.Kulübün renkleri de Türklüğün en önemli iki değerinden geliyor. Karşıyaka kırmızısını bayraktan, yeşilini ise İslam`danalıyor.Atatürk`ün Karşıyaka`ya olan ilgisi Milli Mücadele döneminden geliyor. İzmir`e yaptığı her ziyarette Karşıyaka Spor Kulübü`nü ziyaret eden Gazi, defalarca futbol ve tenis takımlarının antrenmanlarını da izlemiş. Kulübün armasında Ay – Yıldız kullanılması emrini de bizzat kendisi vermiş.Gazi Mustafa Kemal`in genç Türkiye Cumhuriyeti`nin Cumhurbaşkanı olarak ilk ziyaret ettiği kulüp Karşıyaka Spor Kulübü`dür. Kendisinin kulübe yaptığı iki ziyarette imzaladığı hatıra defterindeki yazılar da aşağıda yer almaktadır.İlk ziyaret 13 ekim 1925 tarihini taşıyor,Gazi bu yazılarında deftere şu notları düşüyor: “Karşıyaka Spor Kulübü`nde karşı karşıya bulunduğum gençlik iftihara şayandır. Bu gençlik muvacehesinde istikbalin kuvvetli saadeti ne bariz görünmektedir.
KARŞIYAKA’DAN SONRA İZMİR’DE ALTAY TAKIMI DOĞUYOR
1913 Yılı sonunda İzmir’e gelen Celal Bayar İttihat Terakki Cemiyetine katmak için spor yapan Altaylı gençleri davet etti ve 1914 yılının 16 Ocak tarihinde Altay fiilen kuruldu. Celal Bayar Şark İdadisinde faaliyet gösteren Altay’ın kuruluşu için para yardımında bulundu. Altay futbol tarihimizde ilk deplasman yapan Türk takımıdır.1923 Yılında Başkent Ankara’ya davet edilen Altay’ın bu seyahatinin çok başarılı olması nedeniyle büyük kurtarıcı Atatürk 1924 Paris Olimpiyatlarına Türk sporcularının katılmaları için emir verdi. 1924 Paris Olimpiyatları’na Altay’dan Futbolcu olarak Hamit Aslan, Atlet olarak Sait Odyak iştirak etti.İzmir’de 15 kez İzmir Şampiyonluğu kazanan yüzlerce şilt ve kupayı müzesine taşıyan Altay’ın sinesinde Altınordu ve Göztepe doğdu.
CUMHURİYETİN KURULUŞU İLE BİRLİKTE ALTINORDU DOĞUYOR
İzmir de yine alt yapı konusunda uzun yıllardan beri İzmir’in futboldaki adını duyurmuş taraftarların da gönül verdiği Altınordu, 26 Aralık 1923 tarihinde Süleyman Ferit Bey (Eczacıbaşı), Ahmet Şerafettin Bey, Kemal Kamil Bey (Aktaş), Edip Berkant Bey, Eczacı Sermet Bey, Numanzade Ali Rıza Bey, Muallim Mehmet Rıza Bey, Doktor Hacı Hasanzade Ethem Bey, Katip Selami Bey, Cerrah Necipzade Ali Bey ve Eczacı Rıza Bey tarafından kuruldu.Basmane, Tilkilik ve Namazgâh semtlerinde bir kulübün olmaması nedeniyle, semtte yaşayan Mustafa (Balöz), Hüseyin (Yurdakul) ve Mehmet Hancıoğlu’nun girişimleri ve semtte yaşayan Doktor Hacı Hasanzade Ethem Bey tarafından bölgede de bir spor kulübü kurulması fikri diğer büyüklere anlatıldı. Kulübün kurulması fikri üzerinde herkesin uzlaşması üzerine konu Süleyman Ferit Bey’e anlatıldı. Süleyman Ferit Bey, Tilkilik, Hatuniye, Namazgah ve İkiçeşmelik semtlerinde oturan insanları iyi tanıyordu ve içlerinde Kuva-yi Milliye yıllarında birlikte görev yaptığı insanlarda vardı. Sonrasında Vilayet MektubiKalemi’nden cemiyet nizamnamesi örneğini temin ederek kulübün kurulması için çalışmaları başlattı.Daha sonra kulübün isminin belirlenmesi için hemen her gün tartışmalar yapıldı. O dönemde ülkede kazanılan savaşlardan sonra cumhuriyetin kurulması ile birlikte kulübün ismininde buna uygun olması kararı alındı. Önerilen isimlerden Göktürk ve Sakatürk diğerlerine göre ağırlık kazanmaya başlamıştı. Muallim Mehmet Rıza Bey, Göktürk ismi üzerinde duruyordu. Toplantıyı idare eden Süleyman Ferit Bey ise bir Türk İmparatorluğu olan Altınordu’yu kulübün adı olması için teklif etti. Bu teklif diğer kişiler tarafından da kabul edildi ve kulübün ismi Altınordu oldu. Süleyman Ferit Bey ise Altınordu’nun kurucu başkanı ve isim babası oldu.İstanbul’da da aynı ismi taşıyan bir kulüp daha vardı. Bu durum Vali Yardımcısı Murat Bey’e bildirildi ve bir sorun olmayacağı anlaşılarak kulübün ismi tescil ettirildi. Altınordu Spor Kulübü, resmî olarak 26 Aralık 1923 tarihinde kuruldu. Altınordu, tarihindeki ilk resmî maçını Altay takımı ile oynadı. Kulübün kuruluşunun hemen sonrasında Şifa Eczanesi Kupası adı altında organize edilen bu maçı Altınordu 2-1 kazandı.Ayrıca 1966-67 sezonunda Türkiye Deplasmanlı Basketbol Ligi adı ile kurulan ligin ilk şampiyonluğunu Altınordu basketbol takımı kazandı.
GÖZTEPE TAKIMI 1925 YILLARINDA KURULUYOR
Yıllarca formasını büyük bir şerefle giydiğimi Göztepe Futbol takımı da, diğer İzmir takımları gibi köklü bir maziye sahiptir. Bu konuda bu takımdan kimler gelmiş ve kimler geçmiş, hepsinin takımda birer ayak izi vardır. İşte bizler bugün yaşayan Eski Göztepeliler olarak bu takıma hizmet etmiş ebedi hayata intikal etmiş Çağlayan Dedebaşı, Bombacı Halil Kiraz,Göztepenin yine takımın da forma giymiş merhum Gürsel Aksel gibi ismini sayamıyacağım nice Merhum tüm Göztepeli oyuncuları rahmetle anıyorum. Burada çıkan sonuç işte futbol oynarken sadece iyi futbolla değil, insanın gerek düzgün karakteriyle de, öldükten sonra bile anılması çok önemli olduğunu düşünüyorum.
Evet Göztepe, Altınordu’nun ardından 14 Haziran 1925 tarihinde Altay Spor Kulübü’nden ayrılarak Güzelyalı, İzmir’de kurulmuştur. 1937-1939 arası, dönemin İzmir Valisi Fazlı Güleç’in girişimleriyle İzmirspor ve Egespor’la birleşmiş ve Doğanspor adıyla mücadele etmiştir. Kısa süre sonra tekrar eski ismini alan kulüp, Türkiye’ye Avrupa’daki ilk sportif başarıları getiren spor kulübü olmuştur.1941, 1942, 1943, 1945 ve 1949 yıllarında İzmir Şampiyonu olmuştur.1949 yılında Türkiye Futbol Şampiyonası’na katılmaya hak kazandı ve önce Gençlerbirliği’ni, ardından Beşiktaş’ı eleyerek 1949-1950 sezonunda Türkiye Şampiyonluğunu kazandı. 1968-1969 ve 1969-1970 sezonlarında 2 kez Türkiye Kupası’nı müzesine götürmüştür. Profesyonel liglerin başladığı 1959 yılından itibaren 25 yıl Süper Lig, 25 yıl 1. Lig’de mücadele eden ve 3 kez 1. Lig şampiyonluğu kazanan sarı-kırmızılı camia birçok kupayı da müzesine getirmeyi başarmıştır. İzmir derbisi olarak kabul edilen Karşıyaka-Göztepe arasındaki maçlar zaman zaman olaylı geçmiştir. İzmir Atatürk Stadyumu’nda 16 Mayıs 1981 tarihinde yapılan maç 2. ligde seyirci rekoru ile Guinness Rekorlar Kitabı’na girmeyi başaran takım ünvanını almıştır.