Anadolu Selçuklu Çağı’ndan itibaren kervan yolları üzerine birçok han inşa edilmiştir. 1.4. Han Osmanlı döneminde ise, şehir hanlarının yanısıra kervan yolları üzerindeki merkezlere menzil külliyeleri kurulmuştur. Bu külliyelerin en önemli kısımlarını da hanlar oluşturmuştur.155 Ayrıca Selçuklu’nun son zamanlarında yaygınlaşan üç veya dört sahınlı, kapalı mekandan oluşmuş hanlar, Osmanlı’da XV. yüzyıldan itibaren görülmektedir. Eski Van-İran Karayolu üzerinde ZernekHanı’ndansonra gelen Hoşap Bey Hanı kareye yakın dikdörtgen planı ve dört sahınlı yapısıyla, Bitlis-Tatvan arasındaki Başhan (XVI. yüzyıl)’la benzeşmektedir. Hoşap suyu üzerine kurulan köprü, Anadolu’da Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde karşımıza çıkan, kemer gözleri arasında yükseklik ve genişlik bakımından büyük fark bulunmayan köprü yolunun düz olduğu gruba girmektedir. bunlardan bazılarıdır. Van Gölü çevresindeki, Çatak Hurkan  ve Zeril , Ahlat Emir Bayındır , Muradiye Bendi Mahi  köprülerinden, form ve plan bakımından farklı özellikler taşımaktadır. Kars’taki üç gözlü Taş Köprü (1567)’yle yolunun düz olması ve göz sayıları bakımından bununla benzeşmektedir Köprünün ortada daha büyük tutulmuş sivri kemerli gözleri, menba kısmındaki selyaranları, tabliyenin ve tempan duvarlarının düzgün kesme taş örgülü, yapısıyla Anadolu’daki Selçuklu ve Osmanlı köprülerinin yapısına uygun görünmektedir. Osmanlı devri köprülerinin bir çoğunda Edirne Ekmekçizade Ahmet Paşa Köprüsü (1607-1615), Babaeski Sultan IV. Murat Köprüsü gibi 164 tarih köşkleri inşa edilmesine karşılık Evliya Bey Köprüsü’nde kitabeler ayaklar üzerine yerleştirilmiştir. Kitabelerin ayaklar üzerine konması, Selçuklu ve Artuklu köprüleri özelliklerine yaklaştırmaktadır.165 Hoşap’taki mevcut yapılarda örtü sistemlerinin her türünü görmek mümkündür. Üzerleri kubbe, beşik tonoz, çapraz tonoz, yarım kubbe ve ahşap kirişli düz örtüyle kapatılmıştır. Kale mesciti, Hasan Bey ve Süleyman Bey Türbeleri, Evliya Bey Medresesi Mesciti ve hamam sıcaklık kısmında kubbe; kale girişinin birinci ve ikinci mekanlarında yarım kubbe, medrese hücrelerinde, hanın sahınlarında, hamam soğukluk ve kale girişi nöbetçi odalarında beşik tonoz; giriş ünitesinin üçüncü mekanında çapraz tonoz, seyir köşkü, harem ve selamlık birinci ve ikinci katlarında düz ahşap örtü kullanılmıştır. Kubbe ve yarım kubbelere Hasan Bey Türbesi’nde aslan göğüsleriyle; Evliya Bey Medresesi’nin mescitinde ve hamam sıcaklık kısmında pandandiflerle; Kale giriş bölümü yarım kubbelerinde ve kale mescitinde tromplarla geçiş sağlanmıştır. İçkale ve Süleyman Bey Kümbeti’nin zengin süslemeli kapılarına karşılık diğer yapıların kapıları basit ve süslemesizdir. Seyir Köşkü ve harem kapıları düz ahşap hatıllı; Süleyman Bey ve Hasan Bey Türbeleri’yle kale giriş kapısı sivri kemerle kuşatılmış düz atkı taşlıdır. Hasan Bey Medresesi’nde basık kemerli hücre kapıları Evliya Bey Medresesi’nde düz atkı taşlıdır. Ayrıca kale mesciti Kapısı da sivri kemerle kapatılmıştır. Kale seyir köşkünde, üstte sivri kemer, altta düz ahşap hatıllı iki kat, harem ve selamlıkta içleri iri badem ve üçgen yüzeylerle doldurulmuş kavsaralı, Hasan Bey Türbesi’nde dıştan sivri kemer alınlıklı, Süleyman Bey Kümbeti’nde de yine dıştan üst kısmı basamaklı yelpaze şeklinde bingilerle kapatılmış. Gevaş IzzettinŞir Camii-Medresesi’nin giriş kapısı üzerinde bu şekilde basamaklı bingiler görülmektedir. pencereler bulunmaktadır. Bunun dışında medreselerde, handa ve kalede mangal pencereler kullanılmıştır. Evliya Bey Medresesi’nin mescit ve doğu kanadındaki hücrelerde, kale, selamlık, harem ve giriş nöbetçi odasında üstten taş çatkıyla kapatılmış, yuvarlak girinti şeklinde ocak nişlerine, yine medreselerde, harem ve selamlıktan dolap nişleriyle kandilliklere yer verilmiştir. Hoşap’taki yapılarda kullanılan ana malzeme taştır. Kalede, taşın yanısıra kerpiç, tuğla ve ahşap malzemenin de kullanıldığı görülmektedir. Kale giriş burcu, Süleyman Bey kümbeti, Hasan Bey Türbesi ve Evliya Bey Köprüsü’nde düzgün kesme taş; İçkale beden duvarları, burçlar, seyir köşkü, harem, selamlık ve Hasan Bey Medresesi’nde kaba yonu ve moloz taş; Dışkale surları, burçlar ve gözetleme kulesinde, Bey Hanı ile Evliya Bey Medresesi’nde moloz taş, beşik tonoz ve kubbelerde, giriş ünitesi dışında kırma moloz taş kullanılmıştır. Bundan başka az da olsa devşirme bazalt blok taşlara kale giriş kapısında yer verilmiştir. Yapılarda iki türlü duvar örgüsü görülmektedir. Bunlardan iki tarafı veya dışı düzgün kesme taşlarla kaplanmış içerisi moloz taş ve harçla doldurulmuş duvarlar Kale giriş burcu, Süleyman Bey Kümbeti ve Hasan Bey Türbesi ile Evliya Bey Köprüsü’nde görülmektedir. Köprü ve giriş burcunun dış yüzeyleri, türbelerinde iç ve dışları düzgün kesme taşlarla kaplanmıştır. Giriş burcunda kırmızı kum taşından farklı büyüklüklerde yontulmuş kesme taşlar görülmesine karşın, köprü ve türbelerde kalker taşı birbirine eşit büyüklüklerdedir. Ayrıca köprünün mensab tarafındaki kemer ve tempan duvarında, Hasan Bey Türbesi içerisindeki kemerlerde kale giriş kapısı üzerinde iki renkli kesme taşlara yer verilmiştir. Diğeri ise kaba yonu ve moloz taşlarla örülmüş duvarlardır. Genelde kaba yonu şeklinde düzlenmiş taşlarla düzgün derz sıraları oluşturarak dizilmiş duvarlar yanında harçla tutturulmuş moloz taş duvarlarda görülmektedir. Bu duvarlar, ahşap veya taştan balık sırtı örülmüş hatıllarla desteklenmiştir. Bir sıra ince, bir sıra kalın taşlardan duvar örgüleri olduğu gibi iri blok taşların aralara yerleştirildiği duvarlarda vardır. Kapı lentoları olarak Evliya Bey Medresesi’nde olduğu gibi hiç düzeltilmeden konmuş taşlar olduğu gibi, genelde düzgün blok taşlar kullanılmıştır. Örtülerde de moloz taşlar harçla birbirine tutturulmuştur. Taş malzemeden başka, dışkale sur duvarlarında, Van yöresinde bat adı verilen ince dal ve çamurla yapılmış dolgu duvarlar görülmektedir. Van kalesinde de benzer şekilde kerpiçlerin aralarına dal parçaları yerleştirilmiş burçlar vardır.Kerpiç ise içkalenin doğu sur duvarının üst kısmında, kuzey doğudaki burçta, selamlık ve haremin ikinci kat duvarlarında, seyir köşkünün iç duvar