Patates Ödemiş’in  ve  Türkiye  genelinde  bazı illerinde gözde ürünü, ancak son  yollarda   normal patatesin  üretiminin yanında organik patates üretimine de büyük  üretim atağı olduğunu  gözlemliyoruz. Sadece  Türkiye de değil, bazı Avrupa ülkelerinde organik pazarların çokluğu  dikkati çekmektedir.

Üretimin her aşamasında ürüne eklenen katma değer ne kadar çok olursa, çıktı ürünün pazar fiyatı da o kadar artar,aynı zamanda kâr da yükselir.Örneğin bir üretici patatesi tarladan toplayıp tüccara satarsa çok az katma değere sahip olacaktır. Ancak kendi gibi üreticilerle bir olup bir patates fabrikası kurar ve patatesi, patates unu,patates cipsi ya da alkole işlerse patatesin katma değeri artar. Çıktı ürünleri bir marka haline de dönüştürülürse patatesin katma değeri daha da  yükselir.

Şimdi burada en önemli tartışma konusu,yaratılan katma değer içinde karın ne ölçüde bölüşüme tutulacağıdır.Patates en önemli karbonhidrat kaynaklarının başında gelmektedir. Patates yumrusundaki nişasta oranı %11 ile %24 arasında değişmektedir.Patates,besin sanayiinde; cips, gevrek, çubuk kızartma, lapa, un, makarna gibi çeşitli şekillerde değerlendirilmektedir.Patates önemli bir endüstri hammaddesidir de.Örneğin patatesden, nişasta, pudra, çocuk maması, tutkal, glikoz , dekstrin, lens ve özellikle ispirto,hatta votka gibi içkiler   bile elde edilmektedir. Patates nişastası, tutkal-yapıştırıcı-ispirto-pudra yapımında da kullanılır.  

Fabrika artığı patates posası da,hayvan beslenmesinde değerlendirilir. Ayrıca, patates işleyen fabrikaların yıkama suları ile birlikte, özellikle çayırlar sulanarak ot verimleri artırılır.Gelelim yeniden katma değere.Son günlerde patatesde meydana gelen fiyat artışına da bakmayın.Bir başka örneği cipsten verelim.4 kilo patatesten 1 kilo cips elde ediliyor. Üretici,4 kilo patatesi sofralık olarak pazarlarsa  eline geçen para 80 kuruş ile 1.6 TL değişiyor. Buna karşılık,50 gramlık cips fiyatı ise  1-2 TL ,1 kilo cips fiyatı ise 20TL ile 40 TL.arasında değer buluyor.Bu duruma göre,sofralık patatese göre katma değer farkı,cipste 20-40 kat daha fazla.

Türkiye patates cipsi pazarının 2012 rakamlarına göre 800 milyon dolar değiştiği bildiriliyor.Diğer yanda, Türkiye her yıl yaklaşık 30.000 ton patates nişastası ithalatı yapıyor ve bu ithalat karşılığı yaklaşık 45 milyon dolar döviz sarf ediyor.Yazıyı sonlarken,Ödemiş patates üreticilerine soralım.Neden biraraya gelerek patates işleyen fabrikaları kurmuyorsunuz? Başka yol yok.Üstelik konu salt üreticiyi değil,ulusal ekonomi açısından da yaşamsal öneme sahip.

Patatesin  ancak  Türkiye geneline baktığımızda adı Nevşehir ve Ödemiş ilçeleri ile birlikte ismi daha çok anılmaktadır. Burada  önemli olan da  tabii ki lezzeti kadar ettiği  para da üretici açısından büyük bir önemli olduğuna inanıyoruz. 

Patatesin çıktığı  her yerde  fiyatının  düşmesi  ve  çıkması da basın ve yayın  kuruluşlarında  her zaman  gündem olmuştur.   Mevsim  itibarı  ile  patatesin  hasatı  illere  göre  değişmektedir.