Bademli Eski Tarihi Özelliğini Koruyor
Ödemiş’e bağlı fidancılığı ile ünlü Bademli Mahallesinde tarihinden bugüne kadar gelen bir çok önemli özelliklerini koruyor.
“BADEMLİ MAHALLESİ 14. YÜZYILDA TÜRK FETİHLERİNE SAHNE OLMUŞ”
Bademli Mahallesinin tarihinden günümüze kadar uzanan bir çok önemli özelliğini anlatan ve aynı zamanda Bademlili olan Van 100. Yıl Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Mehmet Top “Bademli Mahallesi,çevresindeki kalıntılara bakıldığında Bizans döneminde, burada bir yerleşim olduğu anlaşılmaktadır. Burada Orta çağ ve sonrasında yerleşim görünmektedir. Burada Potamya kalesinden gelen ilk ismini böyle almıştır. Daha sonra 14. Yüzyılda bu bölge Türk Fetihlerine sahne olmuştur.”
Türkiye’nin fidan ihtiyacının % 60’ını karşılayan Mahallenin aynı zamanda 950 ile 1000 yıllık zeytin ağaçlarının özelliğini koruduğunu ifade eden Top “Bademli’de bulunan zeytin ağaçlarının Orta Çağdan kalmadır. Bu zeytinliklerin çoğu Bizans döneminden orta Çağdan kalma tarihi ağaçlardır. Zeytinin gövdesine baktığımız zaman o yılların izlerini görmek mümkün tabii zeytin ağacı sürekli budandığı için üst kısmı yenileniyor ama gövdesi doğal tarihi bir abide olarak duruyor. Mahallenin bir önemli tarihi özelliklerinden olan Kılcızade Mehmet Ağa tarafından 25 Nisan 1898 tarihli tevliyet ilâmında yapının Kılcı Mehmed Ağa tarafından yaptırıldığı belirtilmektedir. Burada kapının üstünde teşrit diye bir ifade geçiyor. Bu caminin Kılcı Zade Seyit Mehmet Ağa tarafından Hicri 1226 miladi1811 yılında yenilendiği anlaşılıyor. Caminin en önemli özelliği ahşap tavanlı küçük bir camii ama caminin duvarlarında yer alan duvar resimleriyle meşhur bir eser özellikle çiçekler, vazolar gibi çeşitli desenler burada yapılmış bunlardan en önemlisi caminin giriş kapısının doğusunda ve batısında yer alan Kâbe ve Medine tasviri bulunmakta, Kâbe tasvirinin içinde mescidi haramla birlikte Osmanlı döneminin revakları, minareleri ve Mekke evleri tomografik yapısı dağları hatta Suudi Arabistan yönetiminin yıktığı Ecdat kalesini bile burada bu caminin duvarlarında o zaman canlandırılmış. Diğer tarafta ise peygamberimizin türbesinin burada tasvirini görmekteyiz.”
“DIŞ CEPHE RESİMLERİ GÜNÜMÜZE ULAŞABİLEN NADİR YAPILARDAN”
Tarihi Camiinin tarihinden gelen önemli kalıntıları koruduğunu ifade eden Mehmet Top “Bademli Mahallesinin en önemli özelliği olan ve mimarisi açısından önemli bir yapı Kılcızade Mehmet Ağa Camisi. İçten düz tavanlı, dıştan kırma çatıyla örtülü kareye yakın dikdörtgen planlı sade bir cami örneğidir. Yapının gerek cepheleri, gerek iç mekanı zengin bezemelere sahiptir. Bezemeler arasında Batılılaşma Dönemi Anadolu Türk mimari süslemesinin seçkin bir türünü oluşturan duvar resimleri önemli bir yer tutar. Duvar resimlerinin günümüze ulaşabilen örneklerinin daha çok yapıların iç mekanlarını benzediği görülmektedir.”
“EVLİYA ÇELEBİLERİNİN, HOROSAN ERENLERİNİN MEZARLIĞI BULUNUYOR.”
Bademlinin inanç turizmi açısından önemli olan Evliyaların Mezarlığının bulunduğunu ifade eden Mehmet Top “Bazı rivayetlere göre, Potanyanın fethi sırasında yukarıda Harlak olarak isimlendirilen kayalıklardan gelerek burayı fetih eden 4 tane Horasan erinin burada yattığı yerdir. Hem manevi anlamda, İslami olarak buranın ayakta durmasını sağlıyorlar. Bir efsaneye göre 4 kişi olmalarına rağmen arkalarında bir ordu ile göründüklerini o şekilde kaleyi fetih ettikleri yönünde bir takım rivayetler var. Bunlar Bademlinin manevi değerleri burada 4 tane mezar yer alıyor. Bu mezarların taşlarına baktığımızda 14-15. Yüzyılda yapıldığını anlaşılıyor. Burası bir dönem ormanların içinde kayboluyor. Diğer tarafta mezarı olan bir derviş Allah tarafından ilham edilerek bu mezarları yeniden yerlerini buluyor. Bu mezarların yanlarında bir kaç tane ev yapılığı ve bu evlerin bir rivayete göre bir gecede çıra gibi yandığı söyleniyor. O evlerde kalanlardan rahatsız olan bu evliyaların o evleri yaktığı şeklinde bir takım rivayetler duyoruz. Burası bir ara değerlendirilmeye çalışıldı ama olmadı. Burada iki tane selvi ağacı ve mezarlara konulan defne ağacı var. “ifadelerinde bulundu.
Haber : Turgay Konuralp
